Sidewalk Vendors

Disclaimer: Ang mungkahi pong ito ay naisip sa ngalan ng batas, disiplina at kaayusan. Batid po ng may-akda na, sa kasalukuyang kalagayan ng bansa, isa ang pagiging sidewalk vendor sa mga ikinabubuhay ng karamihan sa mga mahihirap nating kababayan. Sana po ay maging makabuluhan ang ating diskusyon ukol sa ideyang ito. Maraming salamat po.

Sa araw-araw na pag-commute natin sa Metro Manila, sila ang palagi nating nakakasalamuha: ang mga sidewalk vendor. Sari-sari ang kanilang mga paninda sa murang halaga: mga prutas at gulay, DVD, sapatos, mga kagamitan sa bahay, kendi’t sigarilyo, dyaryo, damit at marami pang iba.

Kadalasang makikita ang kanilang mga pwesto sa mga matataong lugar tulad ng commercial centers (ex. sa Cubao at Guadalupe), mga terminal ng bus at jeep, sa paligid ng mga palengke, sa mga overpass at footbridge, at sa tabi ng mga paaralan. Kaya sila tinawag na “sidewalk vendors” dahil sa bangketa o sa gilid ng mga lugar na ito sila nagtitinda.

Mababansagan ding “sidewalk vendors” ang mga tindero sa gilid (at ang ilan pa nga ay sa gitna) ng daan, tulad ng masasaksihan araw-araw sa Quiapo at Divisoria.

Walang permanenteng pwesto ang mga sidewalk vendors tulad ng mga regular na tindahan, dahil hindi maaaring magtayo ng mga ito sa bangketang dinaraanan ng mga commuters araw-araw. Ngunit hindi ito hadlang sa mga sidewalk vendors para makapagnegosyo.

Karamihan sa mga “stalls” nila ay gawa sa light materials na madaling i-set-up, madaling bitbitin, at madali ring baklasin. Nakakatuwang pagmasdan ang “creativity” ng ilang stalls, dahil sa disenyo at pagkakayari sa mga ito. Technically, hindi nga naman “permanente” ang kanilang pwesto sa bangketa, kaya hinahayaan silang magtinda roon. Tuloy, lalong sumisikip ang sidewalk.

At dahil sa bangketa lang naman sila pinagbabawalan, ang ilan ay pumupwesto sa harap ng restaurants, convenience stores, simbahan, at iba pang establishments na may maluwag na espasyo sa entrance area nito.

Ang Isyu

Para sa mga kapus-palad nating kababayan, ang pagiging tindero sa bangketa ay isang madaling paraan para kumita ng pera. Maliit lang ang kapital para sa paninda at materyales sa pwesto. Malaki ang supply ng produktong kanilang inilalako, at mataas ang demand sa mga matataong lugar.

Photo Credit: http://www.paraisophilippines.com

Pero ang hindi nila namamalayan, kapalit ng paraan nila ng hanapbuhay para sa “pag-asenso” ay ang kawalan ng kaayusan, disiplina, at pangingibabaw ng batas sa maraming aspeto.

1. Sumisikip sa mga bangketa. Dahil sa dali at bilis ng pagkakaroon ng negosyo sa bangketa, lumalaki ang “populasyon” ng sidewalk vendors, kasabay ng pagdami rin ng mga commuters sa daan. Kaya naman nagmimistulang lata ng sardinas ang siksikan sa mga sidewalk. Lumalaki ang espasyo ng mga vendors, habang lumiliit naman ang daanan para sa mga commuters.
2. Pare-pareho naman ang mga paninda. May mga palengke na nga, may mga sidewalk vendors pa sa entrance na nagtitinda rin ng mga nabibili mismo sa palengke. Pare-pareho lang naman ang mga binebentang DVD, pero halos 10-15 ang tindahan ng DVD sa isang lugar. Magkakatabi ang lahat ng nagtitinda ng damit, naiiba lang sa gimik at presyo. Sa Raon, palakasan pa ng ilaw at tugtog.
3. Maaaring hindi na ligtas kainin ang mga pagkaing inilalako. Dahil sa gilid ng daan nagtitinda ang mga vendors ng prutas at gulay, maaaring “kontaminado” na ito at hindi na sariwa dahil sa usok, alikabok, ulan at minsan pa nga ay tubig na tumatalsik mula sa sidewalk at daan.
4. Iligal, peke o hindi ligtas gamitin ang ilang paninda. Labag po sa Optical Media Act of 2003 ang pagbebenta ng mga DVD ng mga sidewalk vendor. Iligal rin po ang paglalako ng pornographic DVD’s. Ang ilan pong damit na binebenta, maaaring peke o mababa ang quality. Maaari nga pong mura ang nabili niyong extension cord o Christmas lights, halimbawa, pero baka po maging sanhi pa ito ng disgrasya.
5. Naaapektuhan ang ilang ligal na industriya… at ang ekonomiya. Natatamaan ang benta at kita ng mga ligal na kumpanya at industriya, na nagbebenta ng ligal na produkto, at sumusunod sa batas. Marami man pong produkto ang naibebenta sa tao, hindi naman po nagbabayad ng buwis ang mga sidewalk vendors. Maaari po natin i-consider na “business activity” ang gawain ng mga sidewalk vendors, kaya naman po may responsibilidad rin sila sa bayan, hindi lang para sa pansariling kapakanan.
6. Nangingibabaw ang kultura ng panlilinlang at paglabag sa batas, sa ngalan ng “hanapbuhay”.

Maraming beses na pong sinubukan ng MMDA, sa ilalim ng programang “Metro Gwapo” ni Bayani Fernando at sa kasalukuyang programa ni MMDA Chairman Francis Tolentino, na disiplinahin ang mga sidewalk vendors. Paulit-ulit na nagsasagawa ng raids ang MMDA, para kumpiskahin ang kanilang paninda at stalls. Pero kinabukasan, ‘pag naka-alis na ang mga tauhan ng MMDA, babalik agad sila sa parehong lugar at itutuloy ang kanilang “business” na parang walang nangyari.

Isang Mungkahi: “No Permit, No Business”

Straightforward naman po ang naisip kong panukala: “No Permit, No Business”. Kapag hindi po ligal ang negosyo o paninda, hindi po pwedeng magbenta.

Lahat po ng ligal na establishments ay may maipapakitang permits tulad ng Mayor’s Permit, DTI Certificate, Health Permit, SEC Registration Certificate, at BIR Registration. Lahat po ng ito ay dinidikta ng batas. Ganito rin po sana ang gawin nating panuntunan sa mga sidewalk vendors. Ika nga po ng isang kasabihan, “the law applies to all, otherwise none at all.”

Marami po talagang sidewalk vendors ang hindi mabibigyan ng valid permits dahil hindi naaayon sa batas ang karamihan sa kanilang nakagawian.

Maaari po nating i-exempt ang mga newsstands (nagbebenta ng dyaryo) dahil “matters of public interest” (tulad ng judicial announcements) ang nilalaman ng mga pahayagan. Maaari rin pong hindi isama sa panukala ang mga “takatak” na nagbebenta ng kendi at sigarilyo, dahil de-bitbit naman ang kanilang paninda.

Sa ilalim ng mungkahing ito, masusubukan ang sipag at katapatan sa trabaho ng mga sumusunod:

1. mga pulis at MMDA – sa regular na pagronda sa mga matataong lugar, at mahigpit na pagpapatupad ng mungkahi
2. mga mayor at mga taga-munisipyo – sa pagbibigay ng permits, at pagsisiguro ng legalidad ng bibigyan nito; mananagot po sa batas ang mga opisyal na magbibigay sa mga ‘di karapat-dapat bigyan
3. mga tindero mismo – sa pagsunod sa batas, sa pagbabayad ng buwis, at pagsisiguro ng kalidad ng produktong binebenta

Batid ko pong mahirap ipatupad ang mungkahing ito. Mananatiling mga sidewalk vendors ang mahihirap nating mga kababayan, hangga’t hindi sila natutulungan ng gobyerno sa aspeto ng trabaho, kalusugan at edukasyon.

Pero ito po ay isang ideyang hindi imposible. Kapag may disiplina po tayo, at may respeto sa batas, darating ang araw na magiging win-win solution ang panukalang ito. Ang mga naghahangad na magka-negosyo ay kikita sa ligal na paraan, at magkakaroon ng kaluwagan at kaayusan sa mga bangketa.